Jongeren en WGBO: jouw rechten in de medische zorg
https://www.hetwkz.nl/nl/voorlichting/jongeren-en-wgbo/folder
Je komt in ons ziekenhuis voor een onderzoek naar de puberteit. Dit onderzoek wordt een GnRH of LHRH-test genoemd. Soms kun je (te) vroeg of erg laat in de puberteit komen. Met dit onderzoek kijkt de dokter of je nu in de puberteit bent door het meten van hormonen die de puberteit aansturen.
GnRH is een afkorting van Gonadotropine Releasing Hormoon, dit is een aansturend hormoon dat zorgt dat jouw lichaam geslachtshormonen maakt.
LHRH-test is een afkorting van Luteïniserend Hormoon Releasing Hormoon test.
Deze woorden betekenen:
Luteïniserend: komt van het Latijnse woord luteïne en betekent gele stof.
Luteïniserend Hormoon: dit is een hormoon dat je geslachtsorganen nodig hebben om goed te kunnen gaan werken.
Releasing: is een Engels woord en betekent hier aanmaken.
Luteïniserend Hormoon Releasing Hormoon: dit is een hormoon dat er voor zorgt dat je lichaam het Luteïniserend Hormoon (LH) en het hormoon FSH aanmaakt.
Bij deze test geven we je Relefact LHRH om te kijken of je lichaam daardoor het hormoon LH en FSH gaat aanmaken. Dit kunnen we meten in je bloed.
Om een LHRH-test te doen is het nodig om meerdere malen bloed af te nemen. We willen je niet onnodig vaak prikken. Daarom krijg je een infuus*.
* Als je meer wilt weten over het infuus, zie kopje "wat is een infuus?".
Wat doen hormonen?
Hormonen zijn stofjes in je lichaam, die aan de organen in je lichaam vertellen wat ze moeten doen. We noemen ze ook wel boodschappers. Het orgaan dat de boodschap uitzendt, is de hypofyse. Dat is een kliertje in je hoofd. Je kan het vergelijken met een orkest: de hypofyse is de dirigent. De organen die de boodschap ontvangen zijn dan de instrumenten van het orkest. Voorbeelden van deze organen zijn de schildklier, de bijnieren, de botten, de eierstokken of de balletjes. De hormonen zorgen er bijvoorbeeld voor dat je gaat groeien(je botten worden langer) of dat je in de puberteit komt (je eierstokken of balletjes beginnen te werken).
Sommige organen sturen ook weer hormonen (boodschappers) door naar andere organen, zodat zij ook hun werk kunnen doen. In het bloed kunnen we meten welke hormonen en hoeveel hormonen je in je bloed hebt. Bij de LHRH-test kijken we naar hormonen die met je puberteit te maken hebben. Het lichaam heeft aansturing vanuit de hersenen nodig om te zorgen dat de puberteit op het goede moment begint en dan ook nog goed doorzet. Deze aansturing is een heel ingewikkeld proces, waarbij de verschillende klieren en organen in je lichaam elkaar beïnvloeden.
Bij de puberteit gaat dat zo:
De hypothalamus
De hypothalamus is een kliertje in je hoofd. Het registreert bijvoorbeeld hoeveel geslachtshormonen er in het bloed zijn. Als je op een leeftijd komt dat de puberteit mag beginnen, dan maakt het lichaam LHRH aan en stuurt dat naar de hypofyse. Dit gebeurt ook als je al in de puberteit bent maar het lichaam nog te weinig geslachtshormonen ziet in het bloed.
LHRH
LHRH is een hormoon dat door de hypothalamus gemaakt wordt. LHRH stimuleert de hypofyse om twee andere hormonen aan te maken: LH en FSH.
De hypofyse
De hypofyse is een klein kliertje, dat ook in je hoofd zit. De hypofyse speelt onder meer een belangrijke rol in het evenwicht tussen hormonen. De hypofyse maakt onder andere de hormonen LH en FSH aan. Deze hormonen worden in kleine piekjes afgegeven en dan ook nog vooral ‘s nachts. ‘Gewoon een keertje bloed afnemen’ heeft daarom niet zoveel zin. Alleen als je toevallig tijdens een piekje bloed afneemt, dan meet je iets.
LH en FSH
LH en FSH zijn hormonen die door de hypofyse gemaakt worden. LH en FSH stimuleren de zaadballen of eierstokken tot het maken van geslachtshormonen.
Geslachtshormonen
Geslachtshormonen zorgen er uiteindelijk voor dat je geslachtsklieren en geslachtsorganen zich ontwikkelen en goed werken. Zij zorgen er ook voor dat je lichaam zich gaat ontwikkelen in de puberteit. Meisjes krijgen dan bijvoorbeeld borsten.
Jongens krijgen bijvoorbeeld een zware stem, baardgroei en ook gaat de penis groeien. Deze geslachtshormonen worden aangemaakt in de eierstokken (bij meisjes) en in de zaadballen(bij jongens). We noemen ze ook wel puberteits - aansturende hormonen.
Met deze test willen we te weten komen of bij jou de puberteit al begonnen is. Soms hebben kinderen puberteitskenmerken, zoals schaamhaar en okselhaar, zonder dat de puberteits - aansturende hormonen al verhoogd zijn.
Dat komt omdat deze beharing voornamelijk komt door hormonen die in een andere klier, de bijnier worden gemaakt. Met deze test kunnen we beter kijken of je al in de puberteit bent.
Voorbereiding uitklapper, klik om te openen
Wat moet je van tevoren weten?
- Voor het onderzoek mag je gewoon eten en drinken.
- Als je altijd medicijnen slikt, mag je die gewoon innemen met een slokje water.
- Trek dunne kleren aan die fijn zitten.
Tijdens het onderzoek uitklapper, klik om te openen
Hoe doen we een LHRH-test?
- Je komt op de dagbehandeling in het WKZ.
- Een verpleegkundige doet de test. Zij zal steeds vertellen wat ze doet.
- Je vader en/of je moeder mogen bij je blijven.
- Je krijgt eerst een infuus*. Dit gebeurt in de behandelkamer.
- De verpleegkundige neemt dan een aantal buisjes bloed af.
- Je krijgt via het infuus een medicijn. Het kan een beetje koud aanvoelen.
- Het medicijn zorgt dat je lichaam een hormoon kan gaan maken, hier voel je zelf helemaal niets van. Maar we kunnen dit meten in jouw bloed.
- Je gaat dan even iets voor jezelf doen. De verpleegkundige neemt na een tijdje weer een aantal buisjes bloed af via het infuus.
- Eén uur na het geven van het medicijn neemt de verpleegkundige weer bloed af.
- Als je vragen hebt, kun je deze altijd aan de verpleegkundige stellen.
- Het onderzoek duurt ongeveer 2 uur.
*Wat is een infuus?
Je krijgt een infuus. Hiervoor geven we je een prik in je hand of je arm. Daarna blijft er een dun, plastic buisje in je bloedvat zitten.
Aan dit buisje maken we een slangetje vast. We noemen dit een infuus. Via dat buisje komen er bijvoorbeeld medicijnen in je lichaam. Ook kunnen we via het infuus bloed afnemen. Voor iedereen is een prik anders. Om te zorgen dat je er minder van voelt, kunnen we je huid verdoven met EMLA® zalf, ook wel toverzalf.
De zalf brengen we een uur vooraf aan op de juiste plek. Als het infuus goed zit krijg je meestal een spalkje: met verband maken we een stevig, langwerpig kussentje vast onder je hand of arm.
Wil je meer weten over een infuus?
- Kijk dan op www.hetwkz-kind.nl of vraag de folder over het infuus.
- Speel de Prik! app. Hiermee kun je precies zien wat we doen als jij een infuus krijgt.
Na het onderzoek uitklapper, klik om te openen
Als de test klaar is, halen we het infuus uit je arm. Daarna mag je naar huis. Je mag alles weer doen wat je anders ook doet.
De uitslag
De uitslag krijg je van de arts die de LHRH-test aanvraagt. Als je naar huis gaat, krijg je een telefonische afspraak mee. De dokter belt je na 2 tot 3 weken. De dokter bespreekt dan met jou en je ouders wat de uitslag van de LHRH-test is en wat er verder gaat gebeuren.
Bijwerkingen
Bij een LHRH-test heb je geen last van bijwerkingen. Door deze test krijg je geen (nieuwe) klachten. Als je vroeg in de puberteit lijkt te komen zal deze test dat niet erger maken of sneller laten gaan.
Complicaties
Zelfs als een onderzoek helemaal goed is gedaan (“volgens het boekje”), kunnen er problemen ontstaan. Zulke problemen noemen we complicaties.
Bij een LHRH-test is er geen kans op complicaties. Deze test is veilig. Je wordt er niet ziek van. Je klachten worden er ook niet erger door
Heb je nog vragen?
- Schrijf ze op, dan kun je ze niet vergeten. Je kunt ze stellen als je in het ziekenhuis bent.
- Voor vragen over de test kun je een afspraak maken op het telefonisch spreekuur van de verpleegkundig specialist van de kinderendocrinologie. ook kun je de vraag stellen via een e-consult
- telefoonnummer 088 755 40 75.
Voor andere vragen of advies kun je contact opnemen met de medisch pedagogische zorg:
- Per mail: pedagogischspreekuur@umcutrecht.nl
- Telefonisch: kantoordagen van 09.00- 16.00 uur, 088 755 42 24
- Inloopspreekuur psychosociale zorg op polikliniek. Kijk voor meer informatie op de website.
Contact uitklapper, klik om te openen
Als u een afspraak wilt maken op de polikliniek endocrinologie, hebt u een verwijzing nodig van uw huisarts of specialist.
Polikliniek Endocrinologie
De afdeling is bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 08.00 tot 17.00 uur.